| Als een poes terug is gekomen van een besproken
dekking bij een dekkater ontstaan er soms vragen die een ervaren fokker
kan beantwoorden. Werkgroepleden kunnen altijd contact opnemen als er iets
niet duidelijk is of als een poes een ander gedrag vertoont. De
belangrijkste vragen worden hier beschreven.
(versie om uit te
printen) Handige hulp voor de gewicht controle na de
geboorte:
Geboorte en gewicht registratie digitaal
(ingevoerde data is
fictief en is als voorbeeld bedoeld)
(Deze handige data registratie is ontworpen door Willem Duifhuis. Open het excell bestand en sla het op, op uw eigen computer.
Opmerkingen graag doorgeven aan Ineke Blokker)
Volgens “Handboek Katten fokken” is het wel
raadzaam om ook na die 3 weken het gewicht van de kittens te registreren,
maar dan 1x per week. Daarvoor is er ook een Excel-bestand gemaakt. Het
leuke is dat dit bestand ook de groei in een grafiek weergeeft.
Kitten groei
gewicht per week digitaal (ingevoerde
data is fictief en is als voorbeeld bedoeld)
HOE ZIEN WE DAT DE POES ZWANGER IS?
- De krolsheid verdwijnt een dag of twee na de dekking en komt niet
meer terug.
- In het algemeen vermindert de eetlust in het begin van de
zwangerschap, in een later stadium is er meestal een toename van de
eetlust.
- Soms komt af en toe braken voor.
- Na ongeveer drie weken worden de tepels iets roder van kleur en
worden ze vaak iets groter. Bij een eerste nest is dit vaak minder goed
te zien dan bij volgende zwangerschappen. Ook bij schijnzwangerschappen
komt dit voor. Het is verstandig om alvast even eerder de poes te
bekijken om het verschil te kunnen zien.
- Een dierenarts kan vanaf de derde week de embryo’s voelen als ronde
bobbels.
- Vanaf de vierde week wordt de poes dikker.
- Röntgenologisch vanaf de vijfde week, uiteraard alleen als daar
aanleiding toe bestaat.
- Een van de nieuwste technieken is met behulp van echo
Als de poes zwanger is moet u rekening houden met een andere behoefte
aan voedsel. Niet alleen zal de poes meer willen hebben, maar men moet er
ook voor zorgen dat dit voer voldoet aan de verhoogde behoefte aan
calcium. Vitamines A en D3 spelen een belangrijke rol bij de opname van
calcium. Speciaal voer voor kitten en zwangere poezen houdt hier rekening
mee. Oppassen met het dragen van de poes, de kittens zijn behoorlijk
beschermd maar door verkeerd dragen kan de moeder soms angstig worden . Ze
probeert dan weg te springen en door het veranderde lichaamsgewicht
schatten ze hun sprong dan verkeerd in, met soms heel nare gevolgen.
De draagtijd van de poes in 63-65 dagen. Bij sommige poezen iets
langer, bij andere iets korter. Uitzonderingen zijn er altijd, maar
ervaring heeft geleerd dat kitten het er goed vanaf brengen vanaf 60
dagen.
Aan het eind van de zwangerschap verandert het gedrag van de poes. Ze
wordt soms aanhankelijker, onrustig, en zoekt soms ook al zelf naar een
rustige donkere plek zoals een kast. Nu is onze aanwezigheid gewenst,
hierdoor wordt de poes vaak een stuk rustiger, het is een soort
geestelijke ondersteuning. Gaan we ook maar even weg dan komt de poes ons
gelijk achterna. Vooral bij nerveuze poezen mag dit niet onderschat
worden. Een aantal dagen voor de geboorte kan de poes al onrustig in en
uit de doos springen. Ook kan het lijken of ze de hele doos wil
verscheuren, Dit is het nestelgedrag.
Behalve gedragsveranderingen zijn er ook uitwendige veranderingen,
zoals opzwellen van de tepels en vulva, er is soms vaginale uitvloeiing.
Op de dag van de bevalling daalt de temperatuur van de poes 1 à 2 graden.
De normale temperatuur is ongeveer 38,5 graden. Aan deze
temperatuursdaling heb je vaak wel houvast, omdat je dan kan aannemen dat
de bevalling binnen 24 uur plaats vindt. Vaak eet de poes een aantal uren
voor de bevalling niet meer en wordt steeds onrustiger. Als de weeën
beginnen gaat de poes vaak zitten persen in een gehurkte houding, soms op
de kattebak maar soms ook op het dekbad. Dit moet men wel goed in de gaten
houden omdat ze ook veel naar de kattebak gaat om haar behoefte te doen. U
zou niet de eerste zijn die een kitten in de kattenbak vind inplaats van
ontlasting. De weeën van een poes zijn vaak duidelijk te zien, maar nog
beter te voelen. Eerst komen er gewone weeën en daarna persweeën. Als je
naast de poes zit terwijl zij bezig is met de bevalling en u legt zachtjes
een hand op haar buik, is dit niet alleen een manier om er achter te komen
of ze weer weeën heeft. De meeste poezen ervaren dit als een prettig
contact met hun baasje. Net alsof ze weten dat je hun zult helpen als het
minder goed gaat. De poes likt en wast haar vagina veelvuldig. Dit wassen
wordt vaak onderbroken om de weeën op te vangen. De poes begint vaak te
hijgen en begint dan ook vaker te persen. Dit kan gepaard gaan met
geschreeuw en gekreun, geblaas of gegrom, maar heel vaak ligt ze erbij te
spinnen. Maar natuurlijk bevestigd de uitzondering de regel. Ikzelf heb
katten meegemaakt die absoluut geen enkel geluid maakten, gedurende de
hele bevalling. Bij sommige poezen moet u uitkijken als het echt pijn gaat
doen, ze bijten in het eerste het beste wat in de buurt komt.
WANNEER DESKUNDIGE HULP ?
- Wij hanteren altijd, als het een eerste nestje is en de poes heeft
zware persweeën (3 achter elkaar -pauze- 3 achter elkaar) dan mag het
ongeveer 1 uur en 3 kwartier duren en dan moet er zo ongeveer wel iets
geboren zijn.
- Als er een kitten voor een deel geboren is en poes heeft geen weeën
meer.
- Als de algehele toestand van de poes zichtbaar verslechterd.
Bent u in twijfel bel een dierenarts, of probeer om advies aan een
fokker te vragen.
Het eerste teken dat de bevalling echt begonnen is, is het knappen van
de vruchtblaas van het eerste kitten. Dit zorgt ervoor dat de zaak
gesmeerd loopt. Daarna verschijnt er in de regel een kop of een staartje.
Een enkele keer komt het voor dat er tussen het breken van de vruchtblaas
en de feitelijke geboorte een langere tijd zit. Als de vruchtblaas nog
niet gebroken is zien we een met vocht gevulde blaas verschijnen. Als de
poes deze blaag niet zelf stuk bijt, kunt u helpen door deze voorzichtig
te scheuren. Dit bespoedigt vaak de bevalling. Het kitten zelf zit ook in
een vlies, het zogenaamde Amnion vlies. Elk kitten zit in zijn eigen
vliezen gedurende de zwangerschap en heeft zijn eigen placenta. Zodra het
kitten geboren is, moet moederpoes het vlies verwijderen. Als dit te lang
duurt, kunt u zelf vast het vlies van het kopje af halen. Als de
navelstreng niet door de moederpoes wordt doorgebeten kunt u dit zelf doen
met een steriel schaartje. Zelf ben ik hier geen voorstander van omdat het
dan recht wordt afgeknipt met grotere kans op nabloeden. Ik zorg dat mijn
handen steriel zijn en scheur dan met mijn nagels de navelstreng door. Als
de poes het met haar tanden doet krijg je namelijk ook een soort
karteltjes. Daarna kunt u dan het slijm en vocht uit neus en bekje zuigen
met het slijmzuigertje. Het kitten droogwrijven met keukenrolpapier of een
handdoek. Een druppeltje Respirot in het bekje voor de ademhaling, even op
de weegschaal en dan bij de moederpoes.
Vooral bij een eerste nestje is onze hulp onontbeerlijk, menig
moederpoes weet niet wat ze moet doen, ook een poes moet leren.
Stuitligging is even normaal als een kopligging maar zal de poes wat
meer moeite kosten, vooral als het een eerste bevalling is. Bij een
stuitligging moet namelijk het lichaamsdeel met de grootste afmetingen,
dat is het kopje nog passeren terwijl er geen massa meer achter zit, die
mee kan helpen met het persen van de baarmoeder. In de natuur eet de poes
elke placenta op. Dit is absoluut niet nodig. Het kan diaree veroorzaken.
Laat de moeder er één of twee opeten en haal de rest weg. Slappe kittens
kunt u door goed te wrijven weer helemaal naar deze wereld halen, het
stimuleert bloedsomloop en ademhaling. Als dit echt niet helpt kunt u als
laatste redmiddel proberen om wisselbaden te geven. Een bakje met warm en
met koud water, afwisselend erin houden en tussendoor blijven wrijven. De
tijd tussen de kittens kan variëren van twee minuten tot enkele uren. Vaak
gebeurt het dat er twee vlak achter elkaar komen, uit elke baarmoederhoorn
één, en dat de volgende kittens weer een hele poos op zich laten wachten.
Soms raakt de moederpoes door de bevalling behoorlijk uitgeput, en dan is
hulp in ieder geval noodzakelijk. U kunt op verschillende manieren helpen
zonder echt in te grijpen. U kunt de poes ter versterking een eidooier
geklutst met wat koffieroom en druivesuiker geven. Meehelpen om het kitten
naar buiten te brengen kan eigenlijk alleen als het kitten er al voor een
deel uit is, en de geboorte niet wil vlotten. U kunt het kitten beetpakken
met een gaasje of een schone handdoek. Alleen tijdens een perswee van de
poes mag u voorzichtig trekken, en tussen de weeën in mag alleen de dan
bereikte positie worden vastgehouden. Een uur na het laatste kitten en
nageboorte kunt u de buik van de poes voorzichtig aftasten. Als u dan nog
een kitten voelt en het duurt enkele uren en er komen geen weeën meer moet
u de dierenarts waarschuwen. Een dood kitten leidt vaak tot het stoppen
van de weeën.
WAT KAN ER MISGAAN?
Is de poes erg onrustig en perst ze regelmatig zonder dat er wat komt
dan mag niet langer dan twee uur worden gewacht met het waarschuwen van de
dierenarts. Er mag helemaal niet worden gewacht als de poes een zieke of
matte indruk maakt, of als ze last heeft van abnormale, vieze stinkende
uitvloeiing. Bij raskatten is de voornaamste stoornis weeënzwakte. Deze is
te onderscheiden in primaire en secundaire weeënzwakte. Primaire
weeënzwakte is eigenlijk een hormonale stoornis met onvoldoende
voorbereiding van het lichaam op de geboorte als gevolg. Niet alleen zijn
de weeën zwak of te weinig frequent, maar vaak is ook de geboorteweg
onvoldoende rekbaar gemaakt en is de baarmoederwand onvoldoende ontsloten.
Secundaire weeënzwakte komt meer voor. Er is dan voldoende ontsluiting, de
weeën zijn krachtig begonnen maar door overbelasting van de baarmoeder kan
de geboorte niet volbracht worden. Het aantal kittens is te groot of de
kittens zelf zijn te zwaar. Die grens van overbelasting wordt bij
raskatten eerder bereikt dan bij niet raskatten. Erfelijke factoren spelen
hierbij waarschijnlijk een rol. Een normaal ontwikkeld bekken kan ook te
nauw zijn. Dit zie je vooral bij de dracht van 1 of 2 kittens die te lang
heeft geduurd. Ook een verkeerde ligging van een kitten in de baarmoeder
kan een oorzaak zijn van een moeilijke geboorte. In deze gevallen gaat het
vaak om een dood kitten dat de rest blokkeert, dit kan al langer dood zijn
maar het kan ook door langdurig of krachtige persen zijn gebeurd. Bij het
onderzoek van de poes door de dierenarts moet aan veel onderdelen aandacht
worden besteed. Algemene gezondheid, (waarbij lichaamstemperatuur
opnemen), betasten van de buik, onderzoek van de eventuele uitvloeiing
(vaginaal onderzoek) en eventueel een röntgenonderzoek. Wat nog beter is
een “Echo”. Vooral niet vergeten wat de voorgeschiedenis van de poes is,
inclusief het verloop van de eventuele bevalling. Mocht door de dierenarts
toch worden gesteld dat een keizersnede noodzakelijk is, dan kan de
bevalling toch nog tot een goed einde worden gebracht. De keizersnede
wordt onder narcose gedaan en de operatie op zich is ongevaarlijk. De
plaats van insnijding is in de middellijn van de buik of de flank. De
baarmoederhoorn wordt uit buik gehaald en opengemaakt, de kittens en de
bijbehorende placenta’s worden zo naar buiten gehaald. Vervolgens worden
achtereenvolgens de baarmoederhoorn, de buikspieren met het buikvlies en
de huid weer door hechtingen gesloten. Meestal tast een keizersnede de
fokwaarde van de poes niet aan. Als er zich verder geen complicaties
voordoen kan deze later weer normaal drachtig worden. Als een poes
meerdere keren problemen heeft met bevallingen, van welke aard dan ook, is
het natuurlijk raadzaam om deze poes te laten steriliseren. De eerste
moedermelk is erg belangrijk voor kittens. Deze bevat enorm veel stoffen
die er voor zorgen dat het kitten bescherming heeft voor verschillende
ziektes die het kan krijgen in de eerste weken na de geboorte. Deze
stoffen kunnen alleen in de eerste 36 uur worden opgenomen daarna
veranderd de wand van de darm. Aangezien we deze stoffen tot op heden niet
in kunstmatige poezenmelk kunnen stoppen begrijpt u wel hoe belangrijk het
is dat een kitten dit binnenkrijgt.
Verder kan ik alleen maar zeggen: ”heel veel plezier
met het eerste nestje”  |
