Inteelt en verwantschap: het vervolg
Er is de laatste tijd in de media veel te doen over het verlies aan
biodiversiteit, ofwel het uitsterven van soorten, meestal als gevolg van
menselijk handelen (kappen van bossen, landbouw, uitbreiding van stedelijk
gebied, klimaatverandering). Dit effect versterkt zichzelf, omdat het
uitsterven van de ene soort vaak negatieve gevolgen heeft voor andere
soorten. De aanwezigheid van een hoge genetische diversiteit binnen een
populatie, is een belangrijke voorwaarde om zich te kunnen aanpassen aan
veranderende omstandigheden. Een hoge genetische diversiteit is
tegelijkertijd belangrijk voor het beperken van inteelt. Een hoge inteelt
zou weer tot gevolg hebben dat de kans groter wordt dat erfelijke ziektes
vaker voorkomen. Wanneer je voor de toekomst een gezonde populatie wilt
veiligstellen, moet je dus een zo hoog mogelijke genetische diversiteit
nastreven. Dierentuinen die zich bezighouden met het behoud van bedreigde
diersoorten, gebruiken deze uitgangspunten voor hun fokprogramma’s. Deze
aanpak heeft zich in de praktijk bewezen, dus dan is deze ook goed
toepasbaar voor de Thai.
De huidige stand
Voor iedere bedreigde diersoort wordt een genetische samenvatting
opgesteld. Deze gegevens vormen de leidraad voor de fokplannen. Als de
Thai een bedreigde diersoort zou zijn, ziet de verkorte genetische
samenvatting voor de WTSN (stand per januari 2021) er zo uit:
De gemiddelde verwantschap is vrij laag (0.05 of 5 %) en dat vertaalt
zich in een hoge genetische diversiteit, weergegeven als GD of FGE. De
inteeltcoëfficiënt is heel laag (0.03 oftewel 3 %) en dat ziet er goed
uit. Als je deze gegevens over de laatste jaren volgt, is er echter een
stijging in de inteeltcoëfficiënt te zien en dat vraagt natuurlijk om
aandacht. De snelheid van inteelt-toename kun je beperken door een grotere
populatie te maken. Een kengetal hiervoor is de effectieve
populatiegrootte en die is op dit moment kleiner dan de optelsom van
katers en poezen. De grootste winst is hier te halen door meer katers in
de fok te betrekken zodat de verhouding katers/poezen groter wordt.
Een ander kengetal voor een gezonde populatie is het aantal founder
genoom equivalenten (FGE). Een aanbevolen streefwaarde is 20. Dit getal is
momenteel 10.9 en kan toenemen tot 12.5 (de potentiële diversiteit)
wanneer je heel strikt optimale contributie selectie (OCS) toepast. Dit
wordt ook wel “slim fokken”genoemd maar in de praktijk is dit niet heel
realistisch. Een andere manier om dit getal te laten stijgen is door het
importeren van “vers bloed” uit het buitenland. Een dergelijke import moet
zorgvuldig uitgezocht worden. Het recept om zoveel mogelijk genetische
winst met een nieuwe kater te behalen is, door éérst combinaties te maken
met poezen met een lage verwantschap. Wat vermeden moet worden, is de
neiging om met alle poezen naar een nieuwe kater te gaan.
Hoe nu verder?
Op dit moment is er veel te doen over de erfelijke oogziekte PRA, die
ook bij de Thai voorkomt. Je zou kunnen denken: We stoppen met de inzet
van dragers in de fok en we doen alle dragers weg , zodat PRA niet verder
kan verspreiden. Dit klinkt logisch maar blijkt in de praktijk niet de
juiste aanpak, want met het verdwijnen van de dragers, gaat ook veel
genetische diversiteit verloren. Uit het bovenstaande volgt dat hierdoor
de inteelt toeneemt en er een kans bestaat dat andere erfelijke ziektes de
kop opsteken. Het huidige beleid waarbij dragers van PRA gekruist mogen
worden met PRA-vrije dieren, en uit deze combinaties de PRA-vrije kittens
te selecteren om mee door te fokken, zorgt ervoor dat:
- PRA over twee generaties verdwenen kan zijn
- er geen nieuwe PRA lijders meer bijkomen
- zoveel mogelijk diversiteit behouden blijft.
Verder lezen?
De resultaten van het onderzoek zijn gebundeld tot een compleet artikel
en toegestuurd aan het wetenschappelijke tijdschrift: Genetics, Selection,
Evolution. Begin dit jaar is dit artikel geaccepteerd voor publicatie. De
volledige, Engelstalige tekst van “Statistical analysis in support of
maintaining a healthy traditional Siamese cat population” is te vinden op:
https://rdcu.be/cdbYE
"Statistical analysis in support of maintaining a
healthy traditional Siamese cat population"
|
